Gdy dziecko odmawia zjedzenia posiłku najczęściej:

• próbujemy zachęcić je jakoś do jedzenia,
• prosimy, by chociaż spróbowało,
• tłumaczymy, dlaczego teraz powinno coś zjeść,
• proponujemy alternatywny posiłek,
• dopytujemy, co innego chciałoby zjeść,
• nie namawiamy, ale gdy potem dziecko powie, że jest głodne, natychmiast szykujemy posiłek,
• nie namawiamy, ale informujemy, że konsekwencją jest np. rezygnacja z deseru czy konieczność czekania na kolejny posiłek 2-3h.

Paradoksalnie wszystkie te strategie sprzyjają temu, że odmowa jedzenia będzie pojawiać się coraz częściej. Bowiem to my, przez nasze intensywne działania, szukanie sposobów zaradzenia problemowi, nadajemy tym dziecięcym działaniom dodatkowe znaczenie.

Najczęstsze przyczyny odmowy zjedzenia posiłku przez dzieci:

• dziecko nie jest głodne,
• jedzenie wygląda inaczej niż miało,
• posiłek wzbudza w dziecku lęk,
• dziecko ma nieprzyjemne doświadczenia z jedzeniem
• dziecko jest zbyt zajęte zabawą lub innymi aktywnościami.

Dziecięca odmowa najczęściej wyrasta z potrzeby zasygnalizowania nam swoich potrzeb. Może to być potrzeba fizjologiczna: nie jestem teraz głodny/a, ale również psychiczna: chcę powiedzieć nie i sprawdzić, co się wtedy stanie; chcę być zauważona/y; chcę mieć na coś wpływ.

Dlatego pierwszym i najlepszym działaniem, jakie możemy podjąć jest: pozwolenie na odmowę

Gdy uznamy, że dziecko ma prawo decydować o swoim ciele i jego potrzebach, łatwiej będzie nam przyjąć dziecięce niechęci do jedzenia czy próbowania.

Co możesz odpowiedzieć?

• ok, nie musisz jeść jeśli nie chcesz,
• jasne, jak będziesz mieć ochotę, to dołącz do nas,
• dziś na śniadanie zrobiłem placki z jabłkami, jest też jogurt, truskawki i masło orzechowe. Sprawdź czy masz na coś ochotę, bo potem wychodzimy do szkoły.

To właśnie brak zachęt, odpuszczenie i uszanowanie dziecięcego wyboru w największym stopniu może sprzyjać temu, że dziecko coraz chętniej do stołu będzie z nami zasiadać. Jedzenie jest przecież jedną z podstawowych potrzeb każdego człowieka. Dziecko nie chce z jej na siłę rezygnować ale czasem chce ją zrealizować na własnych zasadach.

Jeśli doświadczasz częstych odmów dziecka przy jedzeniu, warto przyjrzeć się również całemu otoczeniu żywieniowemu.

Dlatego:

1.Sprawdź, jak wyglądają Wasze posiłki

Najlepszą wskazówką będzie sprawdzenie, na ile udaje Wam się realizować przy posiłkach zasadę podziału odpowiedzialności:

Rodzic decyduje o tym, co poda do jedzenia oraz kiedy

Dziecko decyduje o tym, co, ile i czy w ogóle chce zjeść

2. Przyjrzyj się porom Waszych posiłków i ich regularności

Być może pomiędzy nimi pojawia się też zbyt dużo przekąsek, które zmniejszają dziecięcy apetyt. Bywa, że przy stole nie ma miejsca, by spokojnie w kilka osób usiąść do posiłku. Często też zniechęcamy dzieci do jedzenia stosują mniejszą lub większą presję na jedzenie:

• zachęcanie dziecka do jedzenia,
• odwracanie jego uwagi,
• karmienie przed bajką, czytając książkę itp.,
• namawianie, by zjadło określoną porcję lub konkretne produkty,
• krytyczne ocenianie tego, jak je dziecko,
• stosowanie kar lub nagród przy posiłkach.

Zrezygnuj z tych metod w pierwszej kolejności. Poszukaj sposobów na to, by spotkać się razem przy stole w pozytywnej atmosferze. Zaangażuj dziecko w przygotowanie posiłku, zróbcie sobie piknik na podłodze, zamówcie pizzę albo zjedzcie ulubione naleśniki w uroczystej formie. Twoje dziecko powinno czuć się pewnie i bezpiecznie przy stole, wtedy nie będzie miało powodu, by go unikać.

Często nie zdajemy sobie również sprawy z tego, że dzieci patrzą na jedzenie zupełnie inaczej niż my. Jako dorośli mamy więcej doświadczeń żywieniowych, łatwiej nam rozpoznać jedzenie, wiemy co nam smakuje a co nie. Dzieci dopiero tego wszystkiego się uczą. Dlatego przy jedzeniu u małych dzieci pojawia się dużo lęku, wstrętu i wątpliwości. Nie ma sensu przełamywać go na siłę a zamiast tego stwarzać dziecku szansę na dokonanie wyboru, z którym będzie się ono czuło dobrze, dlatego

3. Ułatw dziecku wybór

Zgodnie z zasadą podziału odpowiedzialności, dziecko może wybrać co i w jakiej ilości zje na posiłek. Jednak zdarza się, że wybór ten jest teoretyczny, bo gdy na talerzu jest już nałożona porcja jedzenia, składniki nawzajem się dotykają lub są wymieszane ze sobą, trudno tu o zmiany. Każdy rodzic wie, że dzieci mają dużą potrzebę decydowania o sobie, dlatego warto tak serwować posiłki, by potrzebę tą realizować w sposób dla nas akceptowany.

Jak możesz ułatwić dziecku wybór przy stole:

• serwuj posiłki w formie bufetowej (każdy nakłada samodzielnie składniki)
• gdy dziecko unika łączenia pokarmów (np. makaronu z sosem), proponuj je w formie oddzielonej,
• zadbaj, by na stole znalazł się chociaż jeden składnik, który dziecko lubi i akceptuje,
• poproś dziecko o samodzielny wybór talerza, łyżki, miseczki,
• poinformuj dziecko przed posiłkiem, co będziecie jeść,
• zachęcaj do samodzielnego nakładania sobie składników i modyfikowania dań zgodnie z potrzebami (np. zjadanie najpierw szynki z kanapki, zdejmowanie natki pietruszki z zupy itp.).

Gdy dziecko wie, że przy stole znajdzie zawsze lubiany i akceptowany składnik, że jest tam bezpieczne i nikt nie będzie namawiać go do jedzenia a posiłek będzie przebiegać w przyjemnej atmosferze, znacznie rzadziej będzie rezygnować z jedzenia. A jeśli nawet początkowo stwierdzi, że nie ma ochoty siadać do stołu, przy naszej akceptacji tej decyzji, najprawdopodobniej po chwili do nas dołączy. Nie możemy bowiem zmusić dziecka do jedzenia ale możemy sprawić, że posiłki będą na tyle ciekawe i przyjazne, że dziecko nie będzie miało powodu, by z nich rezygnować.

Zuzanna Wędołowska i Marta Kostka autorki książki „Rozgryzione. Jak nauczyć dziecko dobrze jeść”