Czy to na pewno tylko smutek?
Gdy widzimy 12 latka, który trzaska drzwiami i po szkole nie wychodzi z pokoju lub słyszymy od 14 latki: „nie chce mi się żyć”, to często myślimy – eh, dorastanie…
…I tak, to może być tylko dorastanie, trudne wchodzenie w okres nastoletni. Oczywiście może to być tzw. burza hormonalna, kryzys tożsamości, czy kształtowanie się autonomii. Może to być złamane serce z powodu nieszczęśliwej miłości. Niestety, może to być też początek depresji – a my dorośli jesteśmy zobowiązani być uważni na KAŻDĄ zmianę zachowania dziecka. Lepiej zareagować dwa razy niepotrzebnie, niż raz za późno. Depresja nie jest chorobą, która dotyka wyłącznie osoby dorosłe – mogą cierpieć na nią także dzieci i młodzież. To choroba, która może zaatakować każdego, bez względu na płeć, wiek, status materialny czy społeczny. Szacuje się, że na depresję choruje około 8% dzieci i młodzieży na świecie. Pamiętajmy, że te dane statystyczne dotyczą tylko dzieci zdiagnozowanych. Naukowcy twierdzą, że około 20% nastolatków ma objawy depresyjne. To jest co piąte dziecko.
Czym więc jest depresja?
Ogólnie mówiąc, depresja należy do grona chorób związanych z zaburzeniami nastroju. Może występować w formie PRZEWLEKŁEJ (nastrój obniżony jest stale w podobnym stopniu) lub EPIZODYCZNEJ (pojawiają się epizody depresyjne o różnym nasileniu).
Jeżeli zmiana zachowania/stanu emocjonalnego, utrzymuje się dłużej niż 2 tygodnie, jest to czerwona lampka
i sygnał do dalszej bacznej obserwacji – zwrócenia większej uwagi na dziecko i skonsultowania swoich obaw ze specjalistą.
Depresja ma wiele twarzy, a te najczęściej występujące to:
- depresja lękowa – objawem dominującym w przypadku depresji lękowej, jest bardzo silne uczucie niepokoju. Osoba cierpiąca na ten rodzaj depresji bywa wybuchowa i rozdrażniona. Pojawiają się stany lękowe, napięcie, objawy psychosomatyczne.
- choroba afektywna dwubiegunowa – przy tym typie depresji występują na przemian: stany depresyjne i mania. W praktyce wygląda to tak, że nastrój chorego raz jest euforyczny, a jakiś czas później bardzo obniżony.
- depresja z zahamowaniem – dominujący objaw przy tym rodzaju depresji to spowolnienie myśli, problemy z pamięcią, mimika bez wyrazu, apatia, mowa powolna i utrudniona.
- depresja maskowana – typ ten jest bardzo trudny do zdiagnozowania. Nie pojawiają się tu typowe objawy takie jak smutek czy przygnębienie. Za to często mamy do czynienia z przewlekłym bólem różnych części ciała, w tym przede wszystkim głowy i brzucha. Mogą pojawiać się także problemy ze snem, czy zaburzenia odżywiania.
- depresja psychotyczna – pojawiają się epizody utraty świadomości, majaczenie, omamy wzrokowe i słuchowe, melancholia, a także skłonności samobójcze.
Mimo to, że depresja może występować w różnej postaci, są pewne symptomy ogólne, które pojawiają się bardzo często, m.in. zaliczamy do nich:
- wycofanie z kontaktów społecznych
- problemy z koncentracją uwagi/z pamięcią
- niekończenie zadań
- utrata radości/zadowolenia z wykonywania ulubionych aktywności
- znaczące zmiany w apetycie
- problemy ze snem (trudności z zasypianiem/bezsenność/nadmierna senność)
- ciągłe zmęczenie
- przewlekłe bóle głowy/mięśni/żołądka
- widoczne spowolnienie na poziomie ciała i myśli
- uczucie przytłoczenia
- nieustanne i nieuzasadnione uczucie smutku, przygnębienia
- irytacja, frustracja, nieustająca nerwowość
- samookaleczenia
- myśli i plany samobójcze
Wiadomo, że nastolatkowie często przeżywają emocjonalny rollercoster, dlatego chwilowe wybuchy, czy załamania są całkowicie normalne. No właśnie – chwilowe. To co trzeba mieć mocno na uwadze, to czas w którym dzieci wracają do równowagi.
Jeżeli zmiana zachowania/stanu emocjonalnego, utrzy-muje się dłużej niż 2 tygodnie, jest to czerwona lampka i sygnał do dalszej bacznej obserwacji – zwrócenia większej uwagi na dziecko i skonsultowania swoich obaw ze specjalistą. Pamiętajmy, że dzieci rzadko przychodzą do nas z bezpośrednią prośbą o pomoc, dużo częściej jest to niemy krzyk.
Autor/Karolina Józefowicz – Współzałożycielka Stowarzyszenia Strefa Wsparcia i poradni psychologicznej “Poza Ramą” oraz współtwórczyni Kampanii “Odłącz się – Połącz się”. Tworzy
i wdraża autorskie programy profilaktyczne, Od 15 lat wspiera dzieci, rodziców i nauczycieli, szkoli również studentów kierunków psychologicznych i medycznych.